Αξιότιμοι καθηγητές
Αγαπητοί συμμαθητές
Κυρίες και Κύριοι,
Νοιώθω ιδιαίτερη χαρά που βρίσκομαι ενώπιόν σας σήμερα, με αφορμή τον εορτασμό των Τριών Ιεραρχών, και μου δίνεται η ευκαιρία να σας μιλήσω για το οικολογικό πρόβλημα, μία μάστιγα που ταλανίζει τα τελευταία χρόνια την ανθρωπότητα. Αποτελεί, πιστεύω, κοινή διαπίστωση όλων μας πως το περιβάλλον βιώνει μια ριζική αλλαγή.
Ας ανατρέξουμε, λοιπόν, στις πρόσφατες εμπειρίες μας και ας επαναφέρουμε τώρα στη μνήμη μας όλους τους τίτλους ειδήσεων και ρεπορτάζ που έχουμε δει ή διαβάσει, οι οποίοι μας πληροφορούν για ακραία καιρικά φαινόμενα που μόνο ανατριχίλα μπορούν να προκαλέσουν στους ακροατές. Τυφώνες, καταρρακτώδεις βροχές, καύσωνες και πλημμύρες είναι κάποια από τα απτά παραδείγματα της επέλασης της κλιματικής αλλαγής στον πλανήτη μας
Στο σημείο αυτό αξίζει να αναφερθεί πως το περιεχόμενο του γυμνάσματος αυτού προέρχεται από προσωπικές παρατηρήσεις και έρευνα και ενδέχεται να διαφέρει σε μεγάλο βαθμό από την αντίστοιχη πληροφόρηση που θα προσέφερε ένας επιστήμονας που έχει αφιερώσει την ζωή του στην μελέτη αυτού του φαινομένου.
Για να μελετήσουμε, λοιπόν, σε βάθος το φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής κρίνεται αναγκαίο να αναφερθούμε στα αίτια, τις τραγικές συνέπειες και τους τρόπους αντιμετώπισής του.
Αφετηρία στον συλλογικό μας προβληματισμό μπορούν κάλλιστα να αποτελέσει η διερεύνηση των αιτιών της έλλειψης περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης. Αναντίρρητα, ο Θεός έχει προικίσει την φύση με όλα τα αγαθά που είναι απαραίτητα για την επιβίωση τόσο του ανθρώπου όσο και όλων των άλλων δημιουργημάτων Του. Χαρακτηριστικά ο Μέγας Βασίλειος, ένας από τους Μεγάλους Πατέρες της Εκκλησίας μας, αναφέρει πως «ουδέν περιττόν, ουδέν ελλείπον εν τοις κτιθείσι δυνατόν ευρεθήναι» δηλαδή πως κανείς δεν μπορεί να εντοπίσει τίποτα περιττό ή άχρηστο στη φύση. Ο Θεός μας εμπιστεύτηκε την δημιουργία Του, την Κτίση, και μας ανέθεσε καθήκοντα διαχειριστή και όχι αφέντη. Μας έδωσε, δηλαδή, την ευθύνη να προστατεύουμε με σοφία και ευλάβεια την φύση, χωρίς να παρεμβαίνουμε δραστικά σε αυτή. Ωστόσο, είναι πασίδηλο ότι εμείς, οι άνθρωποι, λόγω της αλαζονείας και του εγωισμού που μας διέπει, παρουσιάζουμε την τάση vα καταστρέφουμε άκριτα την Κτίση, αθετώντας, έτσι, την υπόσχεσή μας στον Θεό. Συνεπώς, ο ατομικισμός που μας χαρακτηρίζει ως είδος λειτουργεί ανασταλτικά στην απόκτηση περιβαλλοντικής συνείδησης.
Τα παραπάνω μας ωθούν να διερωτηθούμε κυρίες και κύριοι «ποια είναι τα αίτια της καταστροφής του φυσικού περιβάλλοντος, που απορρέουν από την έλλειψη οικολογικής συνείδησης;». Κατ’ αρχάς, ο τομέας της βιομηχανίας, σε συνδυασμό με τα μέσα μετακίνησης, τους οικιακούς ρύπους και τις μεθόδους καλλιέργειας, προκαλούν την εκπομπή ποικίλων χημικών ουσιών, όπως το διοξείδιο του άνθρακα (CO2) και το μεθάνιο, δηλητηριάζοντας έτσι την ατμόσφαιρα. Επιπλέον, οι χλωροφθοράνθρακες που συσσωρεύονται στο στρώμα του όζοντος προκαλούν την διάσπασή του. Όλα τα παραπάνω αέρια συνεισφέρουν στο γνωστό σε όλους μας, φαινόμενο του θερμοκηπίου, δηλαδή την συγκράτηση της ηλιακής ακτινοβολίας στην ατμόσφαιρα της γης που συνεπάγεται την υπερθέρμανση του πλανήτη μας. Άλλωστε, η Jane Lubchenco, καθηγήτρια του Oregon State University χαρακτηριστικά έχει δηλώσει πως «Οι πράξεις μας προκαλούν ταχείες καινοφανείς και απωστικές αλλαγές στα οικοσυστήματα της γης και κατά συνέπεια στους ανθρώπους. Αυτές οι αλλαγές συμβαίνουν ταχύτερα από ποτέ, καλύπτουν μεγαλύτερη περιοχή από ποτέ…» επιβεβαιώνοντας έτσι τον παραπάνω συλλογισμό Συμπερασματικά, έχει καταστεί σαφές για όλους μας, πιστεύω, πως η δραστηριότητα των ανθρώπων έχει προκαλέσει σημαντική καταστροφή στο περιβάλλον.
Είναι αδήριτη η ανάγκη να αναφερθούμε τώρα στις τραγικές συνέπειες που παρουσιάζει το φαινόμενο αυτό τόσο σε ατομικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο. Από την μία, όλοι είμαστε μάρτυρες των αναγκαστικών μετακινήσεων πολλών ανθρώπων των οποίων η πατρίδα δεν μπορεί πλέον να κατοικηθεί, λόγω της κλιματικής αλλαγής. Παράλληλα , οι τοξικές οσίες που διαχέονται καθημερινά στην ατμόσφαιρα αποτελούν άμεση απειλή για την υγεία των ανθρώπων, αφού προκαλείται καρκίνος του δέρματος, λόγω της ακτινοβολίας, καθώς και ποικίλα αναπνευστικά προβλήματα και καρδιακές παθήσεις. Από την άλλη, η ανθρώπινη κοινωνία καλείται να αντιμετωπίσει την μετακίνηση εκατομμυρίων κλιματικών προσφύγων, που αναζητούν απεγνωσμένα μια νέα πατρίδα. Επιπρόσθετα, η παγκόσμια κοινωνία βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα μείζον πρόβλημα, που έγκειται στον λογικό καταμερισμό των ευθυνών του εκάστοτε κράτους, με βάση τις οικονομικές δυνατότητές. Το γεγονός αυτό, αδιαμφισβήτητα, τονίζει τις διαφορές ανάμεσα στα κράτη και προκαλεί αντιπαλότητες μεταξύ των λαών Έτσι εύκολα μπορεί καθένας από εμάς να συμπεράνει πως οι συνέπειες του οικολογικού προβλήματος είναι ποικίλες, τόσο για τον άνθρωπο όσο και για την κοινωνία στην οποία ζει.
Πως όμως μπορούμε να αναχαιτίσουμε την τραγική μας πορεία προ την αυτοκαταστροφή; Στο ερώτημα αυτό έχουν επιχειρήσει να απαντήσουν μέσω των διδαχών τους οι σεπτοί Τρείς Ιεράρχες και πιο συγκεκριμένα ο Μέγας Βασίλειος. Ειδικότερα, ο σπουδαίος αυτός άνθρωπος μας έχει διδάξει πως πρέπει να σεβόμαστε την Κτίση που μας εμπιστεύθηκε ο Θεός, κατανοώντας πω ο πλανήτης μας δεν είναι απλώς χώρος επιβίωσης, αλλά ένα παντοτινό απόκτημα για τον άνθρωπο που θα τον συντροφεύει σε όλα τα χρόνια της ύπαρξής τους. Το σχολείο μπορεί κάλλιστα να συμβάλλει στην διάδοση των εισηγήσεων αυτών μέσω του μαθήματος των θρησκευτικών και την ανάλυση των κειμένων των μεγάλων πατέρων της Εκκλησίας μας.
Επιπρόσθετα, είναι ευρέως διαδεδομένη η άποψη πως η αντιμετώπιση αυτού του φαινομένου απαιτεί μια ριζική εσωτερική αλλαγή των ανθρώπων. Ειδικότερα, όλοι οι τομείς της ανθρώπινης κοινωνίας, όπως η πολιτική, η παιδεία και η θρησκεία, πρέπει να πάρουν δραστικά μέτρα για την ηθική αλλαγή του ανθρώπου. Ωστόσο, γίνεται ο άνθρωπος να αλλάξει εύκολα ηθική στάση, ή η λύση αυτή αποτελεί μία ουτοπία; Είναι αλήθεια αγαπητό ακροατήριο, πως η αλλαγή αυτή είναι ένα έργο δύσκολο αλλά με την σωστή καθοδήγηση της εκπαίδευση μπορεί να γίνει πραγματικότητα. Έτσι, στο πλαίσιο του σχολείο, το μάθημα της ιστορίας, των νέων ελληνικών, της πολιτικής παιδείας, αλλά και των θρησκευτικών είναι δυνατόν να μεταδώσουν στους μαθητές αξίες όπως ο σεβασμός προς το περιβάλλον, η παγκόσμια αλληλεγγύη, η υπευθυνότητα. Θα κατορθώσουμε, έτσι, εμείς, οι άνθρωποι, να κάνουμε συνειδητές πράξεις που θα προστατεύουν το περιβάλλον, θα κατορθώσουμε να ενώσουμε τις δυνάμεις μας και να αντιμετωπίσουμε συλλογικά τη μάστιγα αυτή που οδηγεί την ανθρωπότητα στην καταστροφή. Αβίαστα, λοιπόν, συνάγουμε το συμπέρασμα πως το φαινόμενο αυτό μπορεί να αντιμετωπιστεί, στο πλαίσιο μίας συλλογικής και παγκόσμιας προσπάθειας στην οποία καθοριστικό ρόλο διαδραματίζει το σχολείο.
Εν κατακλείδι, θα ήθελα να κλείσω τον προβληματισμό αυτό στον οποίο με συντροφέψατε σήμερα με μία ευχή. Ως έφηβη εύχομαι η κλιματική αλλαγή , ένα φαινόμενο που φαίνεται να αμαυρώνει το μέλλον μας να αντιμετωπιστεί άμεσα. Εύχομαι να μπορώ στο μέλλον να θαυμάζω τις σκηνές απαράμιλλου φυσικού κάλλους, να αναπνέω καθαρό αέρα, να με σκεπάζει ο καταγάλανος ουρανός. Για να γίνει πραγματικότητα η ευχή αυτή, πρέπει να δράσουμε όλοι μας, να πάρουμε την κατάσταση στα χέρια μας! Αρκεί εμείς οι νέοι να αναλογιστούμε το μέλλον μας!
31.01.2020
Comments